حدیث محرفحدیث محرف، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی که شکل ظاهری آن تغییر داده شود، گفته می‌شود. ۱ - توضیح اصطلاحیکی از اقسام خبر حدیث محرف است و برای آن تعریف‌های گوناگونی ذکر شده که عبارتند از: ۱- حدیثی است که در شکل ظاهری - هیات - آن تغییری به وجود آمده ولی حروف آن مصون از تغییر باشد مانند «جبة البُرد» و «جنة البَرد» که اگر کلمه (برد) در هر دو جمله به ضم یا فتح خوانده شود تحریف صورت خواهد گرفت. ۲- حدیثی است که در سند یا متن آن کاستی یا فزونی‌ای حاصل شده و یا حرفی بجای حرف دیگر نهاده شود مانند تحریف ابن ابی ملیکه به ابن ابی ملائکه که ملیکه تصغیر ملکه است ولی ملائکه جمع ملک است. ۳- حدیثی است که سند یا متن حدیث، برای اثبات مطلب فاسد تغییر یابد. ۲ - نسبت حدیث مصحف و محرفبرخی بین حدیث محرف و مصحف تفاوتی نگذاشته‌اند و کسانی که بین آن دو تفاوت گذاشته‌اند برخی نسبت بین آن دو را عموم و خصوص من وجه دانسته‌اند به این بیان که مصحف خطاً و صورتاً مناسب با اصل است ولی محرف از این جهت اعم است ولی از جهت این که مقصود، القاء مطلب فاسدی است اخص است. برخی دیگر گفته‌اند: اگر تغییر در نقطه کلمه باشد مصحف است و اگر تغییر در شکل و هیات کلمه باشد محرف است. و هم چنین گفته‌اند: اگر تغییر در لفظ باشد مصحف است و اگر تغییر در شکل و هیات باشد محرف است. بعضی گفته‌اند: اگر تغییر از روی جهل تغییر دهنده باشد تحریف است و اگر از روی عمد و قصد باشد موضوع است. تحریف در حدیث به زیادکردن حرف یا به نقصان آن و یا تبدیل حرفی به حرف دیگر است. بنابراین حدیث محرف به سه قسم تقسیم می‌شود از جهت دیگر نیز حدیث محرف به محرف متنی و محرف سندی تقسیم می‌شود. ۳ - تعبیرات مترادفمترادفات این اصطلاح عبارتند از: خبر محرف، روایت محرف، محرف، اخبار محرف [۱]
سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۷.
[۳]
ابوریه، محمود، الاضواء علی السنة المحمدیه، ص۲۹۴.
[۵]
عبدالوهاب، عبداللطیف، المعتصرمن مصطلحات اهل الاثر، ص۴۱.
[۷]
درایة الحدیث، ص۶۵.
[۹]
فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۱۰، ص۱۹۵.
[۱۰]
فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۵، ص۱۶۰.
[۱۱]
تهانوی، ظفراحمد، قواعد فی علوم الحدیث، ص۴۱.
[۱۲]
تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱، ص۴۴۸.
[۱۳]
مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۲۳-۲۲۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث محرف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۸. رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | حدیث
|